Misionaire notitie
De Ark, juli 2008
Evangelisatie
Vanouds is evangelisatie in de protestantse kerken een aparte activiteit. Het is één van de twee uitgaande bewegingen naast het ‘binnenkerkelijke’ werk onder de eigen leden: diaconie en evangelisatie. Die laatste heeft als doel, de boodschap van het Evangelie naar buiten te brengen en buitenstaanders uit te nodigen, binnen de kring van de kerk te komen. Tegenwoordig wordt hiervoor ook de term ‘missionair werk’ gebruikt.
Het evangelisatiewerk is toevertrouwd aan een evangelisatiecommissie, die acties bedenkt en uitvoert waarmee we onze boodschap onder de aandacht van niet-kerkleden kunnen brengen. In onze gemeente betreft het een centrale commissie van alle wijkgemeenten samen.
Wijkgemeente De Ark neemt aan de activiteiten deel, maar loopt niet bepaald geestdriftig voorop, en het is goed om ons te realiseren hoe dat komt.
Situatie
Er zijn twee redenen waarom het klassieke evangelisatiewerk niet goed aansluit bij onze wijkgemeente.
Ten eerste leeft er binnen onze wijk een grote diversiteit aan geloofsopvattingen, van rechtzinnig tot vrijzinnig en van evangelicaal tot hoogkerkelijk. Klassiek evangelisatiewerk gaat doorgaans uit van een scherp afgebakende geloofsleer, die je als het ware bij iemand aan de deur in kort bestek uit de doeken kunt doen. Zo’n geloofsleer sluit niet aan bij de manier waarop we in de Ark, luisterend naar de Bijbel, voortdurend zelf op zoek zijn naar de kern en de omtrekken van ons geloof. Onze gemeente bestaat juist uit mensen die er, vaak door schade en schande, achter gekomen zijn dat het allemaal niet zo simpel ligt als het soms wordt voorgesteld. We zijn daardoor huiverig voor een uitgaande beweging met het doel om mensen tot ons geloof te bekeren.
Ten tweede past evangelisatie als een aparte activiteit vooral bij gemeenten met een betrekkelijk gesloten karakter, zodat er duidelijk sprake is van binnen en buiten: het kerkelijk leven speelt zich binnen af en de wereld is ergens daarbuiten. Met het evangelisatiewerk moet dan daar buiten worden verteld wat voor ons hier binnen van levensbelang is. De bedoeling is dat mensen daardoor de (hoge) drempel naar de kerk overstappen om daar de wereld van het geloof te leren kennen. Het lastige is dan vaak, dat voor evangelisatie gebruik gemaakt wordt van aansprekende middelen die in de kerk zelf niet gebruikt worden. Wie via aansprekende acties van de evangelisatiecommissie in de kerk belandt, krijgt daar soms een koude douche terwijl er een warm bad beloofd was.
De Ark is, zoals het er nu voorstaat, een betrekkelijk open gemeenschap. Veel van de activiteiten op het reguliere programma zijn open voor mensen van buiten de kerk en op allerlei manieren is er verkeer met de buurt en de bredere samenleving. De vraag is of er dan wel sprake moet zijn van een apart evangelisatiewerk. Dat is zowel een praktische als een principiële vraag.
Principe
Onze missionaire opdracht is niet een ‘losse’ opdracht, apart van onze eigen levensroeping. We getuigen van ons geloof door er te zijn als gelovige. Ons leven, persoonlijk en als gemeente, is ons getuigenis. Daar komen daden en woorden aan te pas, maar het is vooral een manier van zijn. Als Ark-gemeente laten we de waarde van een gelovig leven zien door er te zijn, door onze dingen te doen, onze inbreng te leveren, onze mening te geven. Of anderen daar iets van te zien en te horen krijgen, hangt af van de mate waarin we open of gesloten zijn als gemeenschap. De uitdaging is om werkelijk een open gemeenschap te blijven, met een voortdurende wisselwerking tussen ons kerkelijk leven en de samenleving.
Evangelisatie is dan niet een aparte werkzaamheid. Je kunt beter zeggen dat heel ons kerkelijk leven een missionair aspect heeft – een aspect dat we wél voortdurend moeten bewaken, want een gemeente die het druk heeft met zichzelf verliest gemakkelijk de omgeving uit het oog.
Een missionaire gemeente moet ook zijn ‘binnenkerkelijke’ zaakjes goed op orde hebben. Dat we onze eigen leden de vereiste aandacht geven en bijstaan waar dat nodig is, vormt een belangrijk deel van het onwillekeurige getuigenis dat we afgeven. En niets is zo funest voor de werfkracht van een kerk, dan dat het tegenvalt zodra je binnen bent.
Missionaire aspecten van ons gemeenteleven
Aanbod in en rond de Ark
Het seizoensprogramma van De Ark bevat een aantal activiteiten die gemakkelijk toegankelijk zijn voor niet-kerkleden. Het programma wordt in de omgeving van het gebouw verspreid en zo mogelijk als folder in een aantal openbare gebouwen neergelegd.
Laagdrempelig en volledig vrij toegankelijk zijn de inloop-activiteiten op dinsdag- donderdag- en vrijdagmorgen en het inloopspreekuur op donderdag. Daarnaast is er een aantal korte cursussen en andere activiteiten die onder de aandacht van een breder publiek kunnen worden gebracht.
De Ark kan ook als gesprekspodium fungeren als zaken van levensbeschouwelijke aard op een bijzondere manier in het nieuws komen – zoals in het geval van het boekje van Klaas Hendrikse. Dan ‘werkt’ niet het feit dat we op die avond onze boodschap prediken, maar wervend is dan het feit dat we een open ruimte bieden waarin mensen met hun vragen en opinies terecht kunnen. Als mensen zich vrij voelen om ons gebouw in en uit te lopen, is het voor hen gemakkelijker om ook naar diensten te komen of een afspraak te maken met de predikant.
Als er op deze manieren niet, of in onvoldoende mate, ‘vanzelf’ mensen op onze weg komen, is het te overwegen om eenmaal per jaar de kerkgangers uit te nodigen, elk één niet-kerkelijke of randkerkelijke kennis mee te brengen naar één activiteit in De Ark.
De kerkenraad moet vooral het open karakter van (een deel van) ons programma bewaken, en ervoor laten zorgen dat de publiciteit naar de omgeving toe adequaat blijft (zie punt c).
Attentie
Een kerk die middenin de samenleving staat, moet zich aanwennen om te reageren op gebeurtenissen in die samenleving, op het wel en wee. Zoals je de buren feliciteert als ze een kind krijgen en condoleert als iemand uit hun kring overlijdt, zo zal de kerk moeten proberen om een goede buur te zijn. Dat geldt in sterke mate voor de directe omgeving van het kerkgebouw, maar ook voor de woonplaats als geheel.
Om dat te laten werken, is het belangrijk dat veel kerkleden attent zijn op wat er in hun omgeving gebeurt. We zijn allemaal de ogen en oren van de kerk. De tamtam gaat meestal snel genoeg als er iets te melden valt, maar het nieuws komt vaak pas laat bij de predikant of de kerk terecht.
Als inwoners van ons dorp bij calamiteiten betrokken zijn, is het niet meer dan wellevend om ook als kerk een kaartje te sturen of op een andere manier ons medeleven over te brengen. Bij jubliea en feesten, bijvoorbeeld, van plaatselijke verenigingen, is het goed dat we als kerk een bloemetje bezorgen. Als er zich aan de Olijfgaarde bijzondere familie-omstandigheden voordoen en we horen ervan, is het een kwestie van goed nabuurschap om met een kaartje te reageren.
Bij deze attentie gaat het niet in directe zin om werving, maar om hartelijke deelname aan het wel en wee in onze samenleving. Per saldo zal dat een wervende kracht blijken te zijn, niet omdat we er iets mee willen bereiken, maar omdat het getuigt van een vrije, ruimhartige en meelevende levensinstelling. Het is erg belangrijk dat we leren om daar zelf plezier in te krijgen zonder op de netto opbrengst te letten.
Aanwezig zijn op de markt
Wil je dat mensen je kunnen vinden, dan moet je zichtbaar zijn. Paulus de apostel ging op de markt staan, en in letterlijke zin doen wij dat zo af en toe ook (bij de Zomerfeesten). Maar in het dagelijks bedrijf hebben we te maken met een abstracte, virtuele markt: de wereld van marketing en communicatie. Als kerken zijn we daarin altijd terughoudend geweest of hebben we vér achter gelopen bij de ontwikkelingen.
De vraag is hier niet, of je aan bepaalde dingen wel of niet moet meedoen. De vraag is of je zichtbaar wilt zijn, bereikbaar voor degenen die op zoek zijn, die een vraag hebben of een afdak zoeken. En of je je aanbod (het programma) daadwerkelijk aan de man brengt.
Daarom is publiciteit en communicatie erg belangrijk. Activiteiten die open zijn voor een breed publiek, moeten via de lokale krantjes en omroepen onder de aandacht worden gebracht. Misschien moeten we als norm stellen dat De Ark minstens eens per maand in een lokaal medium wordt genoemd in een verslag of een aankondiging, zodat ons centrum een begrip wordt – dat werkt altijd drempelverlagend. Dat vereist een goede en consequent uitgevoerde PR-strategie.
In die strategie past ook de website, waarnaar dan ook zo hier en daar in de publieke ruimte verwezen zal moeten worden, via links op andere websites of via kerkelijke visitekaartjes. Daarnaast kunnen we van tijd tot tijd een folder in de omgeving van de Ark verspreiden. Uit de naaste omgeving komen signalen dat men graag weet wat er in het gebouw gebeurt en wanneer. Een transparante opstelling kan dan alleen maar goed werken.
Het netwerk onderhouden
Als Ark-gemeente zijn we maar één van de spelers in de samenleving. Als we zichtbaar willen zijn en als open gemeenschap in die samenleving willen opereren, zullen we ook goede contacten moeten onderhouden met alle mogelijke partners en medespelers.
We willen niet alleen onze eigen boodschap kwijt: we willen ook als geloofsgemeenschap een bijdrage leveren aan een veilige, herbergzame en duurzame samenleving. Vanuit ons geloof in de Schepper en in Jezus stellen we ons teweer tegen alles wat de goede samenleving ontwricht en uiteen laat vallen. Daarbij komen we de zorginstellingen, het maatschappelijk werk, het welzijnswerk en de plaatselijke overheid dikwijls als medespelers tegen, en misschien soms ook als tegenspelers.
We weten ook dat veel maatschappelijke problemen een geestelijk aspect hebben, en op dat gebied hebben we als kerk iets te bieden: een boodschap, een christelijk afdak, pastorale zorg, bezinning.
Daarom is het goed als de kerk zijn plaats inneemt en behoudt in het grote netwerk van instanties die zich inzetten voor een goede samenleving en voor het geestelijk welzijn van de mensen. Tot dat netwerk behoren ook de andere kerken. Hoe opener we in dat netwerk staan, des te gemakkelijker zullen mensen ons ook weten te vinden, en zullen andere instanties naar ons doorverwijzen. Goed samenspel tussen de kerk en al die andere instanties versterkt het vertrouwen van mensen in hun samenleving en geeft hun soms ook nieuw vertrouwen in de kerk als drager van de Goede Boodschap.
Slot
Het lastige van onze missionaire opdracht is, dat ze als opdracht altijd weer de belangeloosheid van onze ‘goede werken’ bedreigt. De grootste werfkracht gaat uit van onze daden van naastenliefde – behalve als we ze gaan doen óm te werven. Ons christelijke medeleven met mensen in nood is een krachtig getuigenis – behalve als we dat medeleven betuigen óm reclame te maken voor ons geloof.
Daarom willen wij niet inzetten op evangelisatie als aparte activiteit, maar willen we heel onze aanwezigheid in onze samenleving een getuigenis laten zijn. We zullen moeten oefenen in attente en gastvrije aanwezigheid middenin ons Ambachtse wereldje, en het effect daarvan overlaten aan de Geest van God..
September 2008
