Meer tussen hemel en aarde (12): Alles wat je eet heeft geleefd
ALLES WAT JE EET HEEFT GELEEFD
Vandaag vieren we in De Ark het Heilig Avondmaal. Dat is een rituele minimaaltijd (hapje brood, slokje wijn) die ons verbindt met het laatste vriendenmaal dat Jezus vóór zijn dood met zijn eerste volgelingen hield. Daar hoort een tafelgebed bij, en soms wordt in dat gebed het spoor van brood en wijn terug gevolgd: naar de graankorrels, de aren op het veld, de druiven in de wijngaard. De korrels zijn vermalen, de druiven geperst. Ze hebben hun zelfstandige bestaan verloren, maar vormen nu een brood, een beker wijn – en als ieder van ons daar een hapje en een slokje van neemt, verbinden ze ons met elkaar, met de Schepper, en met Jezus die zichzelf in liefde prijsgeeft om die verbondenheid te stichten.
Wat voor die rituele maaltijd geldt, gaat ook op voor ons dagelijks brood: alles wat we eten heeft geleefd. Voor alles wat ons leven voedt, offert ander leven zich op, dierlijk of plantaardig. Ook de ingrediënten van bijvoorbeeld een M&M’metje hebben geleefd: de cacaoboon had graag een struik willen worden en de pinda een plant, ze hadden er het talent en de kiemkracht voor. En de suiker komt uit een biet die zijn loof hoog had kunnen laten opschieten. Maar nu gaat hun levenskracht verder in ons.
Toen er nog niet op industriële schaal werd geslacht, was rituele slacht bedoeld om mensen te laten beseffen dat het een heilig gebeuren is als we een dier doden om ons te voeden met zijn energie. Elk leven dat wordt afgesneden om jouw leven te laten doorgaan, is een offer. Als je dat aanpakt, kun je dat het beste dankbaar en bescheiden doen – dan proef je misschien ook zorgvuldiger. En ook als je vegetariër bent of veganist, sterven er levende wezens voor jou, want planten leven ook en echt, alle leven is familie van elkaar.
Michael Pollan is een Amerikaanse onderzoeksjournalist van joodse komaf. Hij schreef o.a. het prachtige boek The Omnivore’s Dilemma, over de herkomst van ons eten, over hoe het allemaal geleefd en gestreefd heeft voordat het bij ons op tafel staat. Aan het einde vertelt hij dat hij als niet-gelovige bij zijn maaltijden een nieuw soort thanksgiving (tafelgebed) heeft ingevoerd: hij presenteert elk gerecht, hij vertelt waaruit het bestaat, met dankbaar respect voor al het dierlijk en plantaardig leven dat nu zijn eigen leven gaat voeden. Zodat een maaltijd een feest van verbondenheid is, niet alleen met je tafelgenoten maar ook met de aarde en alles wat leeft.
3 december 2017, Piet van Veldhuizen
Meer Column:
• Meer tussen hemel en aarde (1): Melganzevoet
• Meer tussen hemel en aarde (2): Godsbeeld
• Meer tussen hemel en aarde (3): Zonde
• Meer tussen hemel en aarde (4): Opmerkelijke verschijnselen
• Meer tussen hemel en aarde (5): Herfst, bomen in actie
• Meer tussen hemel en aarde (6): Paddenstoelen en loofhutten
• Meer tussen hemel en aarde (7): Wonderlijk toeval
• Meer tussen hemel en aarde (8): Rijker kijken
• Meer tussen hemel en aarde (9): Dromen kunnen geen bedrog zijn
• Meer tussen hemel en aarde (10): Tien soorten zeewier en een haai
• Meer tussen hemel en aarde (11): De tuigen worden minder maar de zin neemt toe
• Meer tussen hemel en aarde (12): Alles wat je eet heeft geleefd
• Meer tussen hemel en aarde (13): Jeruzalem, zwaarden, ploegscharen, kikkererwten
• Meer tussen hemel en aarde (14): Self fulfilling prophecy
• Meer tussen hemel en aarde (15): Januarigevoel
• Meer tussen hemel en aarde (16): Soms word je geroepen
• Meer tussen hemel en aarde (17): aandacht en zegen
• Meer tussen hemel en aarde (18): zout en zeeklei
• Meer tussen hemel en aarde (19): Huisdierenhemel en darmfauna
• Meer tussen hemel en aarde (20): Hoe zen is de zending?
• Meer tussen hemel en aarde (21): geeft geloof altijd gedonder?
• Meer tussen hemel en aarde (22): Als je sterft, ga je dan dood?
• Meer tussen hemel en aarde (23): Het kruis van Jezus afhalen
• Meer tussen hemel en aarde (24): Geen rib uit je lijf maar wederhelft
• Meer tussen hemel en aarde (25): Aandachtsveld
• Meer tussen hemel en aarde (26): binnenzitten, buitenspelen
• Meer tussen hemel en aarde (27): Het hemels baldakijn
• Meer tussen hemel en aarde (28): Laat maar waaien
• Meer tussen hemel en aarde (29): Ingewikkeld
• Meer tussen hemel en aarde (30): Communiceren
• Meer tussen hemel en aarde (31): ziekenzegening
• Meer tussen hemel en aarde (32): uit je vel barsten
• Meer tussen hemel en aarde (33): God negen punt nul
• Meer tussen hemel en aarde (34): Geloven in of geloven dat
• Meer tussen hemel en aarde (35) - Groene kerk: loofhuttenfeest
• Meer tussen hemel en aarde (36) – Hiep hiep help!
• Meer tussen hemel en aarde (37) – Hazelnotengaarde
• Meer tussen hemel en aarde (38) – De hemel en de zwaartekracht
• Meer tussen hemel en aarde (39) – Ogen
• Meer tussen hemel en aarde (40) - Annunciatie
• Meer tussen hemel en aarde (41) - Kostbaarheden
• Meer tussen hemel en aarde (42) – Nergens aan doen
• Meer tussen hemel en aarde (43) – onze Frenkie en onze lieve Heer
• Meer tussen hemel en aarde (44) – Vissen achter de spiegel
• Meer tussen hemel en aarde (45) – over water lopen
• Meer tussen hemel en aarde (46) – Stilte
• Meer tussen hemel en aarde (47) - Wat eeuwig is duurt niet
• Meer tussen hemel en aarde (48) – structureel verongelijkt?
• Meer tussen hemel en aarde (49) – Je past je maar aan
• Meer tussen hemel en aarde (50) – Imago
• Meer tussen hemel en aarde (51) - Tiendaagse
• Meer tussen hemel en aarde (52) - Doorgeven
• Meer tussen hemel en aarde (53) – Het goede is beter dan het beste
• Meer tussen hemel en aarde (54) - Strijdbaar zonder harnas
• Meer tussen hemel en aarde (55) - Leven met God is een rommelig bestaan
• Toch nog onverwachts is van ons heengegaan
• God zonder vaste woon- of verblijfplaats
• Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid

Meer Column:
• Meer tussen hemel en aarde (1): Melganzevoet
• Meer tussen hemel en aarde (2): Godsbeeld
• Meer tussen hemel en aarde (3): Zonde
• Meer tussen hemel en aarde (4): Opmerkelijke verschijnselen
• Meer tussen hemel en aarde (5): Herfst, bomen in actie
• Meer tussen hemel en aarde (6): Paddenstoelen en loofhutten
• Meer tussen hemel en aarde (7): Wonderlijk toeval
• Meer tussen hemel en aarde (8): Rijker kijken
• Meer tussen hemel en aarde (9): Dromen kunnen geen bedrog zijn
• Meer tussen hemel en aarde (10): Tien soorten zeewier en een haai
• Meer tussen hemel en aarde (11): De tuigen worden minder maar de zin neemt toe
• Meer tussen hemel en aarde (12): Alles wat je eet heeft geleefd
• Meer tussen hemel en aarde (13): Jeruzalem, zwaarden, ploegscharen, kikkererwten
• Meer tussen hemel en aarde (14): Self fulfilling prophecy
• Meer tussen hemel en aarde (15): Januarigevoel
• Meer tussen hemel en aarde (16): Soms word je geroepen
• Meer tussen hemel en aarde (17): aandacht en zegen
• Meer tussen hemel en aarde (18): zout en zeeklei
• Meer tussen hemel en aarde (19): Huisdierenhemel en darmfauna
• Meer tussen hemel en aarde (20): Hoe zen is de zending?
• Meer tussen hemel en aarde (21): geeft geloof altijd gedonder?
• Meer tussen hemel en aarde (22): Als je sterft, ga je dan dood?
• Meer tussen hemel en aarde (23): Het kruis van Jezus afhalen
• Meer tussen hemel en aarde (24): Geen rib uit je lijf maar wederhelft
• Meer tussen hemel en aarde (25): Aandachtsveld
• Meer tussen hemel en aarde (26): binnenzitten, buitenspelen
• Meer tussen hemel en aarde (27): Het hemels baldakijn
• Meer tussen hemel en aarde (28): Laat maar waaien
• Meer tussen hemel en aarde (29): Ingewikkeld
• Meer tussen hemel en aarde (30): Communiceren
• Meer tussen hemel en aarde (31): ziekenzegening
• Meer tussen hemel en aarde (32): uit je vel barsten
• Meer tussen hemel en aarde (33): God negen punt nul
• Meer tussen hemel en aarde (34): Geloven in of geloven dat
• Meer tussen hemel en aarde (35) - Groene kerk: loofhuttenfeest
• Meer tussen hemel en aarde (36) – Hiep hiep help!
• Meer tussen hemel en aarde (37) – Hazelnotengaarde
• Meer tussen hemel en aarde (38) – De hemel en de zwaartekracht
• Meer tussen hemel en aarde (39) – Ogen
• Meer tussen hemel en aarde (40) - Annunciatie
• Meer tussen hemel en aarde (41) - Kostbaarheden
• Meer tussen hemel en aarde (42) – Nergens aan doen
• Meer tussen hemel en aarde (43) – onze Frenkie en onze lieve Heer
• Meer tussen hemel en aarde (44) – Vissen achter de spiegel
• Meer tussen hemel en aarde (45) – over water lopen
• Meer tussen hemel en aarde (46) – Stilte
• Meer tussen hemel en aarde (47) - Wat eeuwig is duurt niet
• Meer tussen hemel en aarde (48) – structureel verongelijkt?
• Meer tussen hemel en aarde (49) – Je past je maar aan
• Meer tussen hemel en aarde (50) – Imago
• Meer tussen hemel en aarde (51) - Tiendaagse
• Meer tussen hemel en aarde (52) - Doorgeven
• Meer tussen hemel en aarde (53) – Het goede is beter dan het beste
• Meer tussen hemel en aarde (54) - Strijdbaar zonder harnas
• Meer tussen hemel en aarde (55) - Leven met God is een rommelig bestaan
• Toch nog onverwachts is van ons heengegaan