Waar het hart vol van is
Het is één van uitspraken van Jezus die in het Nederlands een vast gezegde zijn geworden: ‘Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over’. Alleen is de betekenis in al die eeuwen wel verschoven. Wij gebruiken het als iemand niet kan stoppen met vertellen over iets waar zij of hij erg enthousiast over is. Als je anderen dan hoort klagen over zo’n spraakwaterval, of ze zeggen: kan het nou écht niet een keer over iets anders gaan? – dan neem je het toch een beetje op voor zo’n persoon door te zeggen: tja, waar het hart vol van is..
Maar Jezus bedoelde met die woorden iets heel anders. Ze staan in een reeks uitspraken die vooral gaan over zelfkennis. Hij wilde zeggen: luister eens goed naar jezelf. Hoor jezelf eens praten, vooral op de onbewaakte momenten. In je woorden en de toon waarop je ze spreekt, wordt jouw binnenwereld openbaar. Als je op alles loopt te foeteren, zegt dat niet iets over al die dingen die tegenvallen. Het zegt vooral iets over hoe jij op dat moment van binnen bent. Als je op hoge toon de goede bedoelingen van je medemensen in twijfel trekt, zegt dat vooral iets over de argwaan die de scepter zwaait in je binnenste. Soms zeg je achteraf: ‘Het waren maar woorden, ik zei maar wat’, maar bij Jezus kom je daar niet mee weg. Je woorden, en vooral de manier waarop ze eruit komen, weerspiegelen je hart. Het zijn (met een ander woord van Jezus) de vruchten waaraan je de boom herkent.
Let op: dit is geen lesje om andere mensen weg te zetten. In dezelfde serie uitspraken zegt Jezus ook: haal eerst de balk uit je eigen oog voordat je iets gaat doen aan de splinter in andermans oog. En: met de maat waarmee je anderen meet, zul je zelf gemeten worden. Begin bij jezelf, werk aan jezelf. Luister naar je eigen manier van spreken en vraag je af wat dat zegt over jouw hart, over jouw diepste beweegredenen.
En als het tegenvalt? Dan is de boodschap van Jezus dat er altijd ruimte is voor verandering. Het gaat er niet om dat er een oordeel wordt geveld, een cijfer wordt gegeven of een etiket geplakt. Het gaat erom dat je ruimte ervaart om het ánders te proberen. De blik van Jezus of van God die jou doorheeft, is een welwillende, uitnodigende blik.
Er is deze week een oorlog uitgebroken op Europees grondgebied. Er worden waarheden en onwaarheden verteld, er wordt naar elkaar gewezen en keihard geoordeeld. Als je de geschiedenis kent is het een razend ingewikkeld verhaal, een kluwen van wederzijds wantrouwen, historische pijn, heftige emoties, grote belangen. Dat Poetin een schurk is en dat deze oorlog nooit had moeten beginnen, lijkt me helder, maar verder is er niets simpelweg zus of zo, daar is het echt te gecompliceerd en te troebel voor.
De oefening vanuit de teksten van deze zondag is: let eens op hoe je er zelf over spreekt, en probeer na te gaan wat dat zegt over je eigen binnenste. Wat is je verlangen, wat is je angst, door welke oordelen word je gedreven, waar is je liefde?
Vrede is een kwaliteit van het hart. Die kwaliteit moet beoefend worden, en ze uit zich in je manier van spreken, in je toon en in je tekst. Waar je hart vol van is, daar loopt je mond van over.
27 februari 2022, Piet van Veldhuizen
Gerelateerd:
- Kerk op maat
- Een verruimd en vernieuwd Godsbeeld
- Een heilig rollenspel
- Tomas Dubbelman
- Heb je vijanden lief (maar hoe doe je dat?)
- Kom zelf maar kijken
- Water en wijn
- Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid
- Liefde, o help!
- Bekijk meer columns
