Liefde, o help!
In De Ark gaan we in vier zondagen het boekje Hooglied doornemen. Dat is een bundel liefdespoëzie die deel uitmaakt van de Bijbel en die ongeveer vijfentwintighonderd jaar oud is. Het is prachtige sensuele taal waarin bezongen wordt hoe een hij en een zij zich over elkaar verheugen en naar elkaar verlangen. In mijn bijbeluitgave zijn het twaalf bladzijden tekst. Daarvan gaan we er op elk van deze vier zondagen drie lezen.
Bijna tweeduizend jaar geleden hebben joodse religieuze leiders er stevig over gedebatteerd of dit kleine geschrift wel deel moest gaan uitmaken van het heilige boek. De manier waarop de lichamelijkheid er bezongen wordt, is nergens vulgair maar wel heel suggestief, en daarbij bevat het Hooglied geen enkele expliciet religieuze uitspraak. Maar een gezaghebbend geleerde, rabbi Akiva, noemde het Hooglied het allerheiligste van de heilige teksten. De lichamelijke liefde is immers een weerspiegeling van de intieme relatie tussen God en de mensen.
Mijn vader las in mijn kindertijd steevast na de avondmaaltijd een gedeelte uit de bijbel voor. Elke dag ging het verder waar de boekenlegger lag, van begin tot eind en dan weer van voor af aan. Maar het Hooglied sloeg hij over. Dat zou hij niet zonder blozen hebben kunnen voorlezen, denk ik, met al die liefkozingen en die wonderlijke beschrijvingen van geliefde lichamen.
Maar als het waar is dat God liefde is en/of dat alles liefde is, moet het erg de moeite waard zijn om de inhoud van dit stuk van de bijbel tot ons te laten doordringen. Als niets in onze werkelijkheid zonder God is, hoeven we de aardse liefde en de hemelse liefde niet als twee aparte werelden te zien.
Graag wil ik in deze vier kerkdiensten vier invalshoeken proberen, en die naast de teksten van het Hooglied houden om te kijken of het werkt:
1. Liefde en de natuur – want het valt me op dat er zoveel landschap en zoveel flora en fauna in het Hooglied voorkomt, en dat de liefdesontmoeting vooral buiten plaatsvindt: buiten de stadsmuren, buiten de sociale kaders. Wat zegt dat over liefde (en over geloof en hoop)?
2. Liefde en het nu – want de verrukking is in het Hooglied vol kleur en geur, de tijd valt weg, en daarbij wil ik graag iets zeggen over liefde (en geloof en hoop) als mindfulness.
3. Liefde en het gemis – dat past goed bij de hoofdstukken 5 en 6 van het boekje, maar ook bij het feit dat de intense liefde zoals ze hier wordt beschreven, in ons leven vaker afwezig is dan aanwezig: je hebt het ooit gekend maar het is voorbij, of je hebt er altijd naar verlangd en het is nooit gekomen. Hoe gaan we daarmee om? Hoe kan liefde (en geloof en hoop) ons bezielen middenin het gemis?
4. Liefde en de hemel – want, ten slotte, God komt in het Hooglied niet voor maar God zingt en zindert in alles waarover dit boekje gaat. Als alle waan van de dag voorbij is, zegt een andere bijbelse tekst, blijven alleen geloof, hoop en liefde – en de grootste van die drie is de liefde (1 Korintiërs 13). Alleen liefde verbindt ons duurzaam met de hemel, met de eeuwigheid of hoe je het ook noemt.
Dat is het programma voor de zondagen 26 juli en 2, 9 en 16 augustus. Of het lukt om het zo te realiseren, moet nog blijken. Je kunt via kerkdienstgemist.nl meekijken of luisteren.
24 juli 2020, Piet van Veldhuizen
De afbeelding toont een van de vijf doeken van Marc Chagall over het Hooglied (nr 2, 1957), te zien in het Musée National Message Biblique Marc Chagall in Nice.
Gerelateerd:
- Kerk op maat
- Een verruimd en vernieuwd Godsbeeld
- Een heilig rollenspel
- Tomas Dubbelman
- Waar het hart vol van is
- Heb je vijanden lief (maar hoe doe je dat?)
- Kom zelf maar kijken
- Water en wijn
- Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid
- Bekijk meer columns
