Meer tussen hemel en aarde (11): De tuigen worden minder maar de zin neemt toe
DE TUIGEN WORDEN MINDER MAAR DE ZIN NEEMT TOE
Die woorden komen nu al een week lang voortdurend terug in mijn gedachten. Ze werden met een aangenaam Vlaamse tongval uitgesproken door gastenpater Ivo Cleiren van de Abdij van Tongerlo. Met een groepje kerkleden van De Ark waren we daar een weekeinde op retraite, en we spraken met elkaar over sterven, over voltooid leven, over onze voorstellingen van wat er is over de grens van de dood.
Pater Ivo sprak over het ouder worden. Of eigenlijk sprak hij over onze drie levens, met een prachtig beeld van een andere Belgische pater, de jezuïet Luc Versteylen. Ons eerste leven brengen we door in de baarmoeder. Wat wij de geboorte noemen is, van binnenuit gezien, een sterven: je verlaat de veilige schemer van de moederschoot, je moet door de benauwenis van een donkere tunnel heen, en er wordt een levenskoord afgesneden. De boreling komt in een realiteit terecht die tevoren volstrekt onvoorstelbaar was.
Het tweede leven is dat van de zintuigen, van geur en kleur en klank en smaak en tast. Dat is wat wij ‘het leven’ noemen, het leven waarbinnen deze column wordt geschreven en gelezen. Daarna volgt het derde, net zo onvoorstelbaar voor ons als het huidige leven voor een ongeborene. Weer moeten we door een donkere poort, weer wordt een levensdraad afgesneden. En net als bij de geboorte geldt: het is onherroepelijk, je kunt het hooguit een beetje uitstellen maar het komt toch een keer en je kunt niet terug.
We spraken erover dat het ouder worden in dit perspectief niet alleen inleveren en aftakelen is, maar ook toeleven naar wat voorbij die grens ligt, in vertrouwen en verwachting. In dat verband zei pater Ivo de woorden uit de titel – dan gaat het zó met de zintuigen, zei hij: de tuigen worden minder maar de zin neemt toe. Uiteindelijk, zei hij, vallen bij de dood de tuigjes helemaal af maar de zin komt tot volheid.
Dat is je hele leven al gaande, zei de gastenpater. Al betrekkelijk vroeg in je leven beginnen je ogen minder te worden, maar intussen rijpt je blik: je leert steeds meer met mededogen en liefde om je heen te kijken – als het goed is komt dat met de jaren. Ziedaar het toenemen van de zin terwijl het tuig aan kracht inboet.
Vandaag is het Eeuwigheidszondag, de dag waarop in De Ark en veel andere protestantse kerken de namen worden genoemd van de gemeenteleden die in de afgelopen twaalf maanden zijn gestorven. Of, in het beeld van de drie levens: zijn herboren in Gods licht, de zintuigen voorbij. We zeggen dat zij ons zijn voorgegaan. De meesten van ons hebben geen haast om hen te volgen: het zintuiglijke leven is zo overweldigend rijk, daar zijn we nog lang niet mee klaar.
Het is wel raadzaam om dat zintuiglijke leven te leven met aandacht en mededogen: intens – niet op een gulzige maar op een liefdevolle manier. Want de liefde gaat mee door de dood heen. Die is de rode draad waarop de drie levens zijn geregen.
26 november 2017, Piet van Veldhuizen
Het verhaal van Luc Versteylen over de drie levens is te vinden op de website lieverleven.be.
De foto van pater Ivo Cleiren komt van de website van de Abdij van Tongerlo.
Meer Column:
• Meer tussen hemel en aarde (1): Melganzevoet
• Meer tussen hemel en aarde (2): Godsbeeld
• Meer tussen hemel en aarde (3): Zonde
• Meer tussen hemel en aarde (4): Opmerkelijke verschijnselen
• Meer tussen hemel en aarde (5): Herfst, bomen in actie
• Meer tussen hemel en aarde (6): Paddenstoelen en loofhutten
• Meer tussen hemel en aarde (7): Wonderlijk toeval
• Meer tussen hemel en aarde (8): Rijker kijken
• Meer tussen hemel en aarde (9): Dromen kunnen geen bedrog zijn
• Meer tussen hemel en aarde (10): Tien soorten zeewier en een haai
• Meer tussen hemel en aarde (11): De tuigen worden minder maar de zin neemt toe
• Meer tussen hemel en aarde (12): Alles wat je eet heeft geleefd
• Meer tussen hemel en aarde (13): Jeruzalem, zwaarden, ploegscharen, kikkererwten
• Meer tussen hemel en aarde (14): Self fulfilling prophecy
• Meer tussen hemel en aarde (15): Januarigevoel
• Meer tussen hemel en aarde (16): Soms word je geroepen
• Meer tussen hemel en aarde (17): aandacht en zegen
• Meer tussen hemel en aarde (18): zout en zeeklei
• Meer tussen hemel en aarde (19): Huisdierenhemel en darmfauna
• Meer tussen hemel en aarde (20): Hoe zen is de zending?
• Meer tussen hemel en aarde (21): geeft geloof altijd gedonder?
• Meer tussen hemel en aarde (22): Als je sterft, ga je dan dood?
• Meer tussen hemel en aarde (23): Het kruis van Jezus afhalen
• Meer tussen hemel en aarde (24): Geen rib uit je lijf maar wederhelft
• Meer tussen hemel en aarde (25): Aandachtsveld
• Meer tussen hemel en aarde (26): binnenzitten, buitenspelen
• Meer tussen hemel en aarde (27): Het hemels baldakijn
• Meer tussen hemel en aarde (28): Laat maar waaien
• Meer tussen hemel en aarde (29): Ingewikkeld
• Meer tussen hemel en aarde (30): Communiceren
• Meer tussen hemel en aarde (31): ziekenzegening
• Meer tussen hemel en aarde (32): uit je vel barsten
• Meer tussen hemel en aarde (33): God negen punt nul
• Meer tussen hemel en aarde (34): Geloven in of geloven dat
• Meer tussen hemel en aarde (35) - Groene kerk: loofhuttenfeest
• Meer tussen hemel en aarde (36) – Hiep hiep help!
• Meer tussen hemel en aarde (37) – Hazelnotengaarde
• Meer tussen hemel en aarde (38) – De hemel en de zwaartekracht
• Meer tussen hemel en aarde (39) – Ogen
• Meer tussen hemel en aarde (40) - Annunciatie
• Meer tussen hemel en aarde (41) - Kostbaarheden
• Meer tussen hemel en aarde (42) – Nergens aan doen
• Meer tussen hemel en aarde (43) – onze Frenkie en onze lieve Heer
• Meer tussen hemel en aarde (44) – Vissen achter de spiegel
• Meer tussen hemel en aarde (45) – over water lopen
• Meer tussen hemel en aarde (46) – Stilte
• Meer tussen hemel en aarde (47) - Wat eeuwig is duurt niet
• Meer tussen hemel en aarde (48) – structureel verongelijkt?
• Meer tussen hemel en aarde (49) – Je past je maar aan
• Meer tussen hemel en aarde (50) – Imago
• Meer tussen hemel en aarde (51) - Tiendaagse
• Meer tussen hemel en aarde (52) - Doorgeven
• Meer tussen hemel en aarde (53) – Het goede is beter dan het beste
• Meer tussen hemel en aarde (54) - Strijdbaar zonder harnas
• Meer tussen hemel en aarde (55) - Leven met God is een rommelig bestaan
• Toch nog onverwachts is van ons heengegaan
• God zonder vaste woon- of verblijfplaats
• Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid

Meer Column:
• Meer tussen hemel en aarde (1): Melganzevoet
• Meer tussen hemel en aarde (2): Godsbeeld
• Meer tussen hemel en aarde (3): Zonde
• Meer tussen hemel en aarde (4): Opmerkelijke verschijnselen
• Meer tussen hemel en aarde (5): Herfst, bomen in actie
• Meer tussen hemel en aarde (6): Paddenstoelen en loofhutten
• Meer tussen hemel en aarde (7): Wonderlijk toeval
• Meer tussen hemel en aarde (8): Rijker kijken
• Meer tussen hemel en aarde (9): Dromen kunnen geen bedrog zijn
• Meer tussen hemel en aarde (10): Tien soorten zeewier en een haai
• Meer tussen hemel en aarde (11): De tuigen worden minder maar de zin neemt toe
• Meer tussen hemel en aarde (12): Alles wat je eet heeft geleefd
• Meer tussen hemel en aarde (13): Jeruzalem, zwaarden, ploegscharen, kikkererwten
• Meer tussen hemel en aarde (14): Self fulfilling prophecy
• Meer tussen hemel en aarde (15): Januarigevoel
• Meer tussen hemel en aarde (16): Soms word je geroepen
• Meer tussen hemel en aarde (17): aandacht en zegen
• Meer tussen hemel en aarde (18): zout en zeeklei
• Meer tussen hemel en aarde (19): Huisdierenhemel en darmfauna
• Meer tussen hemel en aarde (20): Hoe zen is de zending?
• Meer tussen hemel en aarde (21): geeft geloof altijd gedonder?
• Meer tussen hemel en aarde (22): Als je sterft, ga je dan dood?
• Meer tussen hemel en aarde (23): Het kruis van Jezus afhalen
• Meer tussen hemel en aarde (24): Geen rib uit je lijf maar wederhelft
• Meer tussen hemel en aarde (25): Aandachtsveld
• Meer tussen hemel en aarde (26): binnenzitten, buitenspelen
• Meer tussen hemel en aarde (27): Het hemels baldakijn
• Meer tussen hemel en aarde (28): Laat maar waaien
• Meer tussen hemel en aarde (29): Ingewikkeld
• Meer tussen hemel en aarde (30): Communiceren
• Meer tussen hemel en aarde (31): ziekenzegening
• Meer tussen hemel en aarde (32): uit je vel barsten
• Meer tussen hemel en aarde (33): God negen punt nul
• Meer tussen hemel en aarde (34): Geloven in of geloven dat
• Meer tussen hemel en aarde (35) - Groene kerk: loofhuttenfeest
• Meer tussen hemel en aarde (36) – Hiep hiep help!
• Meer tussen hemel en aarde (37) – Hazelnotengaarde
• Meer tussen hemel en aarde (38) – De hemel en de zwaartekracht
• Meer tussen hemel en aarde (39) – Ogen
• Meer tussen hemel en aarde (40) - Annunciatie
• Meer tussen hemel en aarde (41) - Kostbaarheden
• Meer tussen hemel en aarde (42) – Nergens aan doen
• Meer tussen hemel en aarde (43) – onze Frenkie en onze lieve Heer
• Meer tussen hemel en aarde (44) – Vissen achter de spiegel
• Meer tussen hemel en aarde (45) – over water lopen
• Meer tussen hemel en aarde (46) – Stilte
• Meer tussen hemel en aarde (47) - Wat eeuwig is duurt niet
• Meer tussen hemel en aarde (48) – structureel verongelijkt?
• Meer tussen hemel en aarde (49) – Je past je maar aan
• Meer tussen hemel en aarde (50) – Imago
• Meer tussen hemel en aarde (51) - Tiendaagse
• Meer tussen hemel en aarde (52) - Doorgeven
• Meer tussen hemel en aarde (53) – Het goede is beter dan het beste
• Meer tussen hemel en aarde (54) - Strijdbaar zonder harnas
• Meer tussen hemel en aarde (55) - Leven met God is een rommelig bestaan
• Toch nog onverwachts is van ons heengegaan