Meer tussen hemel en aarde (18): zout en zeeklei
ZOUT EN ZEEKLEI: EEN VAKANTIEVOORSTEL
In het jaar 632 gebruikte een Keltische monnik de stenen van het Romeinse kustfort Othona in wat nu Essex heet, om een kerkje te bouwen. De monnik heette Cedd en hij was uit het Noorden gekomen, van Lindisfarne dat ook Holy Island wordt genoemd, een broedplaats van Keltisch christendom vlakbij de monding van de Tweed waar Engeland aan Schotland grenst. De Keltische christenen waren (en zijn) natuurmensen, ze gaan ontspannen en dankbaar om met lichamelijkheid en liefde en ze beleven hun geloof in weer en wind. Daarom past het goed dat het kerkje van Cedd nog steeds helemaal alleen staat, tussen het groen en bruin van de akkers en het grijs en blauw van de kwelders. Het heet nu St. Peter-on-the-Wall, en die wall is de oude zeedijk van fort Othona die je alleen op luchtfoto’s nog kunt zien, als een schim onder het gras.
In de Tweede Wereldoorlog werd niet ver van het kerkje een militair vliegveld aangelegd, en later ook een kamp voor Duitse krijgsgevangenen. Toen de oorlog voorbij was, vertrok de Royal Air Force maar de gevangenen bleven nog een tijdlang. Eén van de vernieuwende denkers en doeners in de Engelse kerken, Norman Motley, begon toen een bijzonder project: hij gebruikte de nissenhutten van het vliegveld om ontmoetingskampen op te zetten waar de jonge Duitse gevangenen in contact werden gebracht met Engelse leeftijdgenoten. Zo ontstond Othona Community. Elke ochtend en avond liepen de kampgangers naar het kerkje van Cedd voor een gebedsmoment – dat niet aan de normen van een bestaande kerk hoefde te voldoen. Het was een vredesexperiment waarin plaats moest zijn voor zoveel mogelijk vormen van geloof.
Othona Community bestaat nog steeds, en de gang naar het oude kerkje wordt nog altijd gemaakt. Er wordt veel bij kaarslicht gezongen en gebeden, want electriciteit is er niet in de kerk. De gebouwen van Othona Community zijn ook niet op het stroomnet aangesloten, maar die hebben hun eigen windmolen en zonnepanelen. Je bent er weg van de drukke wereld, het voelt als een vrijplaats, alle gasten doen mee: de ochtendpap koken, het brood bakken, de vaat wassen of de pruimen plukken.
Het hele jaar door zijn er themaweken in Othona. In de vierde week van augustus 2018 gaan wij (mijn vrouw Machteld Teekens en ik) daar een week leiden onder het motto Salt & Clay. De kust is daar van zeeklei waarmee je van alles kunt doen, en vlakbij in Maldon aan het Blackwater wordt al sinds de Romeinse tijd zout gewonnen. Machteld gaat aan het werk met zeeklei en boetseerklei en zout: kneden, vormgeven, kijken wat het zout doet, klei stoken in de vrije natuur met vuur in een gegraven put. Ik ga daarbij iets doen met verhalen uit de Bijbel en andere tradities waarin klei en zout een rol spelen: lezen, vertellen, uitspelen, herschrijven, kijken wat er gebeurt als je ze leest met klei en zeezout in je handen. Als je wilt, kun je meedoen!
Er komen nog elke zomer Duitse gezinnen naar Othona, en Engelsen van allerlei slag. Voor kinderen is het een paradijs. Onder de vloer van het hoofdgebouw leven dassen die je ’s nachts, als je heel stil blijft zitten, kunt zien rondscharrelen op de veranda. En dat kerkje uit 632 – ik kan er niet over uit, het is zó recht-toe-recht-aan en tegelijk zo sereen.. ik word er vanzelf stil. Ik voel me er verbonden met de wereld. Het is een plek van God.
4 februari 2018, Piet van Veldhuizen
Op de website van Othona Community Bradwell vind je de gegevens over de themaweek Salt & Clay.
Gerelateerd:
- Kerk op maat
- Een verruimd en vernieuwd Godsbeeld
- Een heilig rollenspel
- Tomas Dubbelman
- Waar het hart vol van is
- Heb je vijanden lief (maar hoe doe je dat?)
- Kom zelf maar kijken
- Water en wijn
- Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid
- Bekijk meer columns
