Meer tussen hemel en aarde (21): geeft geloof altijd gedonder?

GEEFT GELOOF ALTIJD GEDONDER ?

Afgelopen woensdag kwam een controleur in De Ark de brandblussers en de noodverlichting nakijken. Halverwege zijn klus stonden we in de gang te praten, elk met een beker koffie in de hand. Hij omschreef zichzelf als ‘superatheïstisch’ – maar hij vond dat iedereen het natuurlijk helemaal zelf mocht weten. Wel had hij zich onlangs nog erg opgewonden over de Jehova’s Getuigen die voor de zoveelste keer aan zijn deur kwamen. Ze hadden een kleine jongen bij zich ‘in een apenpakkie en met zo’n boekentas’. Zo’n jong hoort gelukkig te zijn op het voetbalveld, vond hij, in plaats van mee te moeten doen met dit krampachtige gedoe. Dat bracht ons erop hoe kwalijk het is als angst, dwang en macht de boventoon voeren in een kerk, of waar dan ook. Gelukkig wilde de goede man wel van me aannemen dat er ook kerken en geloofsgemeenschappen zijn waar dat niet het geval is, maar hij merkte nog wel op dat geloof altijd weer tot bloedvergieten heeft geleid.

Ja, denk ik dan, hij heeft een punt. Hoewel – pas toen hij weg was schoot me weer te binnen dat de allergrootste slachtingen van de 20e eeuw zijn aangericht door antireligieuze bewegingen: het nazisme, het Stalinisme, het Maoïsme, de Rode Khmer. Dat waren atheïstische bewegingen die iedereen uit de weg ruimden die niet in hun plaatje van de waarheid paste. Dus misschien gaat het niet om religie of geloof, maar om de manier waarop je met je eigen gelijk omgaat – met het gelijk waarin je gelooft. Of je nu christen, atheïst, moslim of boeddhist bent: als je zó in je eigen gelijk zit dat je het gelijk van een ander niet meer kunt horen, gaat het mis. En als je je eigen gelijk met alle geweld aan de wereld wilt opleggen, vallen er doden.

De voormalige Britse opperrabbijn Jonathan Sacks zegt dan: jouw eigen gelijk kan nooit het hele gelijk zijn. Dat geldt volgens hem ook van religies. De éne waarheid die boven ons allemaal uitgaat, het hemelse witte licht, valt als het ware door zo’n glazen prisma op de wereld, uitgewaaierd in alle kleuren van de regenboog. Jouw geloof, zegt Sacks, is één van die kleuren. Wees er zuinig op, maar denk niet dat het de hele waarheid is. Kijk ook met verwondering naar de andere kleuren waar andere mensen helemaal in thuis zijn. En geniet van het kleurenspel als verschillende tradities naast elkaar bestaan. Kluts ze niet door elkaar, zegt hij ook, want dan wordt alles grijs. Verheug je in de verschillen, die maken de wereld bont en rijk.

Daar zit hem de kneep: vaak worden we van verschillen niet blij maar wantrouwig. Dan denken we: óf zij hebben gelijk, óf wij. Want er is toch maar één waarheid? Ja, zegt Sacks dan, in de hemel wel, maar die ene waarheid kun jij hier op aarde nooit in pacht hebben. Je bent een puzzelstukje, en om het hele plaatje te zien moet je vriendschap sluiten met puzzelstukjes die anders zijn dan jij. Het ware puzzelstukje bestaat niet. Wat wel bestaat, is het stukje dat precies op dat ene plekje past, maar dat geldt van allemaal. Hou onbekommerd vast aan je eigen geloof, maar gun de andersgelovige (en de ongelovige) dat die dat ook doet – en blijf nieuwsgierig naar al die andere perspectieven. Dan is geloof een vredeskracht die verbondenheid brengt, en geen gedonder.

11 maart 2018, Piet van Veldhuizen

De afbeelding van het prisma komt van de website van rabbi Sacks. In 2005 vertaalde ik zijn boek “The dignity of difference” in het Nederlands – het is bij uitgeverij Meinema verschenen als “Leven met verschil”.



Gerelateerd:


 

Nieuwsbrief Ark op koers



  • Snel contact:

    06 - 383 041 09


    E-mail: ds@dearkonline.nl

  •  
  • Kerkdiensten:

    Elke zondag 10:00 uur


    Adres: Olijfgaarde 12 Hendrik Ido Ambacht

  •  
  • Collectebonnen:

    Bestel collectebonnen

  •  
  • Volg De Ark op:

     


  •