Meer tussen hemel en aarde (26): binnenzitten, buitenspelen
“Op zondag mag ik graag verkeren in het heiligdom van ongekorven hout”. De eerste keer dat iemand dat tegen me zei, had ik geen idee wat daarmee werd bedoeld – maar mettertijd ben ik de uitdrukking veel vaker tegengekomen. Ongekorven hout, dat zijn bomen die nog in het bos staan. Soms kun je beter bidden in het bos of uitwaaien aan het water dan in de kerk de dienst uitzitten – dat is de strekking. Soms moet je gewoon naar buiten, en er zijn momenten waarop je de kerk kunt beleven als een beklemmende binnenwereld.
Buiten en binnen: het zijn relatieve begrippen. Je kunt buiten je huis zijn en nog steeds binnen je dorp, buiten het dorp en nog altijd binnen de codes van de club – of je kunt binnen de muren zijn en een buitenstaander blijven, binnen de familie en toch buitengesloten. Wat zou het fijn zijn als je in de kerk (en in de samenleving) altijd binnen en buiten tegelijk kon zijn: geaccepteerd maar niet opgesloten. Met de haren in de wind maar niet in de kou gezet.
Oude kerkgebouwen met een houten dak hadden in vroeger eeuwen dikwijls een blauw plafond. Dat was een symbool van de wijde ruimte waarin je terecht komt als je een kerk binnenstapt: daar gelden immers (als het goed is) niet de codes en mores van het dorp – daar ben je onder Gods hemel. In het plafond van de koepelkerk in het West-Brabantse Willemstad zie je in het midden zelfs een zon die door een ring van wolken schijnt. Uit die zon reikt de kroonluchter neer, als het afgeleide licht uit de bron van alle licht. De kerk is bedoeld om de binnenwereld van een kleine samenleving open te breken – dus wie de kerk inloopt, stapt uit die krappe samenleving vandaan naar buiten. In de praktijk is dat helaas maar al te vaak vies tegengevallen, maar het beeld blijft me aanspreken.
Komende donderdag is het Hemelvaartsdag. Traditioneel is dat een buitendag. In twee van de vier evangelieboeken in de Bijbel brengt Jezus zijn leerlingen naar buiten voor dit laatste afscheid. In het éne verhaal net buiten Jeruzalem, in het andere speelt het zich af in Galilea, drie dagreizen naar het noorden. Het is een bevrijdingsverhaal: de leerlingen van Jezus moeten ophouden met kniezen over hun eigen falen, over de smadelijke dood van hun leermeester. Ze moeten ook niet langer wachten op zijn verschijningen als opgestane – ze moeten zélf gaan leven en zijn bevrijde bestaan gaan belichamen. Met alle risico dat ze falen of zich vergalopperen of het onderling niet eens kunnen worden: durven leven is fouten durven maken.
Hemelvaart: het is een Christusverschijning, want de aardse Jezus was al weg. Het is een verschijning die ruimte maakt, die zegt: nu is het jullie beurt. Hop, naar buiten. Vandaar dat er met Hemelvaart in diverse tradities buiten-kerkdiensten zijn. Wij gaan op deze donderdag eerst dauwtrappen en dan na een buiten-ontbijt een korte dienst houden in het beeldige kerkje van Kijfhoek: ook een soort buiten, want niet tussen de kunststoffen kerkmuren van onze eigen Ark. Sinds Noach hoort het immers ook bij de ark dat je er ook een keer uit moet, naar buiten, om te gaan léven.
6 mei 2018, Piet van Veldhuizen
Hemelvaartsdag, donderdag 10 mei: ochtendwandeling om 7:00 uur vanaf het kerkje van Kijfhoek in het buitengebied van Zwijndrecht. Ontbijt rondom het kerkje vanaf circa 8:15 uur (eten zelf meebrengen, voor thee/koffie wordt gezorgd). Kerkdienst aldaar om 9:00 uur.
De foto hierboven is op zaterdag 5 mei 2018 genomen in de Koepelkerk te Willemstad.
Gerelateerd:
- Kerk op maat
- Een verruimd en vernieuwd Godsbeeld
- Een heilig rollenspel
- Tomas Dubbelman
- Waar het hart vol van is
- Heb je vijanden lief (maar hoe doe je dat?)
- Kom zelf maar kijken
- Water en wijn
- Liefde, het nu, de neus en de eeuwigheid
- Bekijk meer columns
