Meer tussen hemel en aarde (45) – over water lopen
Waar nu het Hellegatsplein ligt, voornamelijk bekend van filemeldingen als het vastloopt richting Zierikzee, lag vijfenzeventig jaar geleden nog het Hellegat. Dat was de uitgestrekte watervlakte waar het Hollandsch Diep zich opsplitst in Haringvliet en Volkerak. Het was er ondiep en juist daardoor kon het er vreselijk spoken als het stormde.
In 1944 vormde het Hollandsch Diep de grens tussen bevrijd Brabant en bezet Holland. Op een maanloze nacht besloot een man om met zijn gezin de oversteek te wagen in een roeiboot. Ik herinner me niet meer precies waarom en in welke richting, maar het ging over het Hellegat tussen Numansdorp en Willemstad. Het was niet alleen een ontzagwekkende donkere watervlakte: de angst was ook voor de zoeklichten en het geschut van de Duitsers in het noorden en de geallieerden in het zuiden.
Het werd me in de jaren negentig van de afgelopen eeuw verteld door een vrouw die destijds een meisje van negen was, de dochter van die man. Ze was doodsbang geweest toen het avontuur begon. Maar op een gegeven moment had ze een lichtende gestalte gezien die naast de roeiboot met hen meeging. Vanaf dat moment was ze niet bang meer geweest. Alleen had ze haar ouders nooit durven vragen of ze het ook hadden gezien. Het was haar geheim gebleven tot op de dag dat ze het mij vertelde. Ze was inmiddels zestig en nu durfde ze er ook niet met haar volwassen kinderen over te praten, want, zei ze, die zouden haar voor gek verklaren. De ervaring was te kostbaar voor haar om te riskeren dat erom gelachen zou worden. Maar één keer moest ze het toch aan iemand vertellen – en als haar predikant had ik het geluk om degene te zijn aan wie ze het vertelde. Het was alsof ze het al pratend opnieuw beleefde.
Omdat we vandaag in De Ark een kerk-en-schooldienst hebben over ‘Jezus die over het water wandelt’, kwam dit verhaal de afgelopen dagen steeds weer in mijn gedachten. Afgelopen donderdag mocht ik op school in alle groepen alvast iets zeggen of vragen over de dienst, en in groep 5 besloot ik het verhaal van die vrouw te vertellen. Het Bijbelverhaal over de verschijning van Jezus op het water was al eerder verteld, dat kenden ze wel. Maar dat iemand nú zoiets zou kunnen meemaken? Een meisje riep: nee dat gelóóf ik niet, dat kan niet! Anderen kwamen haar te hulp: het was een gevoel maar het was niet echt waar! Toen ik zei dat er wel meer mensen waren met dit soort ervaring, bleef dat ene kind roepen: dat gelóóf ik niet! Echt niet!
Tot mijn eigen verbazing voelde ik me blij worden van zoveel stralend ongeloof. Het was een monter kind, bepaald niet iemand die zich in de hoek gedreven voelde door mijn verhaal. Ik besefte dat ze alle ruimte moest krijgen om het niet te geloven, om haar eigen intuïties serieus te nemen. Dat heb ik toen ook gezegd: je hoeft het niet te geloven. Want geloof moet je niet opgelegd worden, het is jouw eigen relatie met de werkelijkheid.
Maar ik was wel blij dat het niet over een bijzondere ervaring van mijzelf ging. Want als met zoveel kracht gezegd wordt dat het niet waar kan zijn wat je vertelt, word je daardoor apart gezet, als iemand die niet spoort of als iemand die fantaseert. Dat maken heel wat mensen mee, en daarom blijven heel wat bijzondere ervaringen voor altijd onverteld. Ze worden zodoende geen deel van ons gezamenlijke wereldbeeld.
Als er een bewakingscamera had gestaan, bij het Hellegat of bij het meer waarover Jezus wandelde – zou er dan iets te zien zijn geweest? Ik weet het niet, maar het zou waarschijnlijk ook niets zeggen over de echtheid van de ervaring. Het was in ieder geval een ervaring die een mensenleven meeging en levenslang vertrouwen gaf.
Zondag 17 februari, Piet van Veldhuizen
Over Christusverschijningen nú heeft mijn collega Berthilde van der Zwaag een boeiend onderzoek geschreven: Als Christus verschijnt. Christusverschijningen in deze tijd.
Het Bijbelverhaal dat hier aan de orde is, staat in Johannes 6, 16-21.
De afbeelding is een schilderij van de Armeens-Russische zeeschilder Ivan Aivazovsky die leefde van 1817 tot 1900. De titel is ‘Chozdjenje po vodam’: ‘wandelen over water’.
Meer Column:
